8 maart 2023
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Amersfoort
Erfgoed wijst de toekomst
Nederland moet binnen tien jaar flink vergroenen door 10 procent meer bossen aan te planten. Ondertussen is de droogte- en wateroverlast groter dan ooit. Hoe kunnen we historische documenten en de atlas historische infrastructuur gebruiken voor het landschap van de toekomst?
Geo-georiënteerde cultuurhistorie staat aan de basis van gebiedsontwikkeling.
De deskundigen van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed namen ons mee vanuit de opgaven naar de geo-informatie waar verrassend veel toekomst op wordt ontworpen.
Presentaties
Inleiding | Arjan de Zeeuw - Directeur Kennis & Advies - Rijksdienst Cultureel Erfgoed
Erfgoed is een woord waar ieder een voorstelling bij heeft. En waar staat dat bij de RCE voor? En welke kennis komt tot uitdrukking middels (geo)data? Arjan leidde ons in vogelvlucht door RCE.
<<geen presentatie beschikbaar>>
Geo-Informatie & De Bossenstrategie | Bert Groenewoudt - Onderzoeker Landschapsarcheologie - Rijksdienst Cultureel Erfgoed
Presentatie Bert Groenewoudt
In 2020 presenteerde het Ministerie van LNV ambitieuze plannen om het Nederlandse bosareaal flink uit te breiden. De nieuwe ‘Bossenstrategie 2030’, voortkomend uit afspraken die zijn gemaakt in het Klimaatakkoord, streeft naar 37.000 hectare (=10%) meer bos. De vraag is waar dat bos dan moet komen en hoe dat eruit zou moeten zien. De ene locatie is landschapshistorisch (en ook qua draagvlak) logischer dan de andere. Maar er is geen landsdekkend overzicht van de historische verspreiding van bos, althans niet voor de periode vóór circa 1850. Mede op basis van geo-informatie is daarom voor heel Nederland onderzocht waar bossen zijn verdwenen. Dat zouden interessante plekken kunnen zijn voor bosaanplant.
Toen zoals nu: rein water en droge voeten | Menne Kosian - Onderzoeker Ruimtelijke Analyses - Rijksdienst Cultureel Erfgoed
Presentatie Menne Kosian
Historische stedenatlassen als tijdmachine voor gebruik bij klimaatadaptatie is ook hitte een steeds groter probleem geworden voor steden in Nederland. Niet alleen kan het gebouwen aantasten, maar ook brengt het gezondheidsrisico’s voor vooral zieken en ouderen met zich mee.
De ‘stresstest klimaatadaptatie’ is ontwikkeld om te helpen bij het opstellen van een (ruimtelijk) adaptatiebeleid om deze extremen het hoofd te bieden.
Opgebouwd uit meerdere op GIS gebaseerde modellen, brengt deze test mogelijke knelpunten voor wateroverlast of hitte in beeld. Ondanks dat ze multidisciplinair zijn, zijn deze modellen uitsluitend gebaseerd op hedendaagse data en bevatten ze bijna geen historische gegevens over de geofysische omgeving of de stadsontwikkeling en stedelijke morfologie. Daardoor missen de huidige modellen cruciale tijdruimtelijke variabelen die essentieel zijn voor nauwkeurige klimaatstresstestberekeningen.
Om de chronologische resolutie van de stresstest modellen voor klimaatadaptatie te vergroten, heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) aanvullende historische (ruimtelijke) gegevens ontwikkeld en beschikbaar gesteld. Zo worden de modellen niet alleen nauwkeuriger, maar ook beter toegerust de specifieke omstandigheden van een stad mee te nemen.
Monitor Landschap | Robin Ammerlaan - Adviseur Cultuurlandschap - Rijksdienst Cultureel Erfgoed
Presentatie Robin Ammerlaan
Cultuurhistorische documenten tekenen de weg van verleden naar heden en duiden de toekomst.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, het Kadaster, LandschappenNL en Wageningen University & Research ontwikkelden deze monitor in opdracht van de ministeries van BZK (Binnenlandse Zaken), OCW (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) en LNV (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit).
De afgelopen jaren is er steeds meer maatschappelijke en politieke aandacht voor landschappelijke kwaliteit. Het in onze samenleving zo gewaardeerde gevarieerde Nederlandse landschap staat onder druk. De zorgen over teloorgang en verschraling van ons landschap nemen toe, terwijl de waardering voor ons landschap alleen maar groter wordt. Het bevat zichtbare sporen van ons verleden en geeft ons een gevoel van verbondenheid. De vraag, hoe we ons landschap herkenbaar en aantrekkelijk houden, wordt steeds evidenter.
Atlas historische infrastructuur en mobiel erfgoed | Otto Brinkkemper - researcher en projectleider Atlas Cultureel Erfgoed - Rijksdienst Cultureel Erfgoed
Presentatie Otto Brinkkemper
De Atlas historische infrastructuur en mobiel erfgoed toont de ontwikkeling van de infrastructuur in Nederland vanaf circa 1850. Wegen, kanalen en spoorlijnen hebben grote invloed op de inrichting van het landschap, zijn een belangrijke economische factor en zijn bepalend voor de manier waarop we wonen en onze vrije tijd doorbrengen. Die infrastructuur is aan veel verandering onderhevig. De atlas geeft een beeld van deze snelle en ingrijpende veranderingen. Om de grote hoeveelheid informatie in beeld te brengen, wordt nauw samengewerkt met de stichting Mobiele Collectie Nederland en met stagiaires van diverse onderwijsinstellingen.
Maritieme archeologie & GIS | Martijn Manders - Bijzonder hoogleraar Onderwaterarcheologie en maritiem erfgoedbeheer
Presentatie Martijn Manders
Met de ontwikkelingen van wind-op-zee speelt de beschikbare cultuurhistorische (geo)data een belangrijke rol voor deze (onderzeese)gebiedsontwikkelingen.
Naast dit belang is er nog veel meer uit de (groeiende) schat aan data te halen wat ons kan helpen in het leren van de wateren.